Een dak boven je hoofd? Alleen als je het kunt betalen

De Nederlandse woningmarkt is anno april 2025 tot het kookpunt gekomen. Voor jongeren zonder rijke ouders is een eigen huis een onhaalbare droom geworden. Terwijl bouwkranen stoffig stilstaan en beleidsmakers hun tijd vullen met vergaderen, komen jonge huurders knel te zitten tussen torenhoge huren en een nijpend tekort aan betaalbare opties.

De prijs van onafhankelijkheid

Wie vandaag afstudeert in Nederland, kijkt niet uit naar zijn eerste woning, maar vreest zijn eerste ontmoeting met de makelaar. Huren in de Randstad? Gemiddeld meer dan 1.250 euro per maand voor een doorsnee appartement, vaak zonder balkon en met de keuken in de woonkamer. De bedragen zijn de afgelopen vijf jaar met meer dan 30 procent gestegen. Zelfs buiten de grote steden rijzen de prijzen de pan uit, waardoor er nauwelijks nog ontsnappingsroutes zijn voor starters zonder familiekapitaal.

De nieuwe generatie, vast in het systeem

Nederland is altijd een land van kansen geweest. Tenminste, zo wordt het graag verkocht. Maar wie nu tussen de 20 en 35 jaar oud is en financieel niet kan steunen op ouders, raakt gevangen in een vicieuze cirkel van tijdelijke contracten, stijgende huren en onbereikbare koopwoningen. Het CBS bevestigde onlangs dat meer dan 60 procent van de jongeren in de vrije huursector meer dan een derde van hun inkomen aan huur kwijt zijn. Ondertussen schieten investeerders en huisjesmelkers hun slag, en wordt sociale huur steeds schaarser.

Overheid kijkt toe, projectontwikkelaars bouwen dromen – maar voor wie?

De politiek spreekt al jaren over het aanpakken van de crisis, maar het resultaat laat zich raden. Woningbouwprojecten worden vertraagd door procedures, stikstofregels en eindeloos overleg. Projectontwikkelaars bouwen volgens de markt: sneller, hoger, luxer. Maar deze woningen zijn vooral bedoeld voor de hogere inkomens of buitenlandse beleggers, niet voor de jonge starter of werkende student.
Ministerie na ministerie kondigt maatregelen aan, maar de prijsverlaging in de praktijk blijft uit. De paradox groeit: de markt wordt overgelaten aan de vrije krachten, terwijl het maatschappelijk vangnet steeds meer gaten vertoont.

Gelijkheid op de woningmarkt? Een utopie

Wat overblijft is een samenleving waarin afkomst steeds vaker bepaalt of iemand zelfstandig kan wonen. Wie niet het geluk heeft geboren te zijn uit vermogende ouders, betaalt niet alleen de hoogste prijs, maar ziet ook zijn kansen verschrompelen. De kloof tussen de haves en de have-nots groeit, en de woningmarkt is het meest tastbare bewijs. Jongeren die durven dromen van een huis om in te groeien, vinden vooral dichte deuren en een rekening die ze niet kunnen betalen.

De vraag die blijft hangen

De vraag is niet langer waarom jongeren geen huis kunnen vinden, maar wanneer het systeem omvalt onder zijn eigen gewicht. Zolang politiek en markt elkaar blijven aankijken, verandert er weinig. Ondertussen verliest Nederland generatie na generatie het vertrouwen in fatsoenlijke kansen, en daarmee uiteindelijk ook haar toekomst.
Wie straks nog een huis zoekt, moet vooral veel geluk, of een rijke vader of moeder hebben. Want wie kan betalen, bepaalt. De rest blijft voorlopig buiten de deur.